(PLVN) – Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là cội nguồn bền vững của mọi thành tựu cách mạng. Đảng Cộng sản Việt Nam từ khi ra đời luôn xác định văn hóa không chỉ là mục tiêu, mà còn là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Đảng ta là đạo đức, là văn minh” – đó không chỉ là yêu cầu về phẩm chất chính trị mà còn là đòi hỏi về chiều sâu văn hóa của một đảng cầm quyền. Xây dựng văn hóa Đảng chính là “văn hóa hóa” toàn bộ hoạt động lãnh đạo, quản lý, tổ chức và quan hệ với Nhân dân, để ý Đảng hòa quyện với lòng dân, hình thành sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết dân tộc.
Khi ý Đảng hòa với lòng dân
65 năm trước, tại Lễ kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Đảng tổ chức vào ngày 5/1/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “Đảng ta thật là vĩ đại!” khi mở đầu bài phát biểu và kết thúc trong niềm tự hào: “Đảng ta vĩ đại như biển rộng, như núi cao/Ba mươi năm phấn đấu và thắng lợi biết bao nhiêu tình/Đảng ta là đạo đức, là văn minh/Là thống nhất, độc lập, là hòa bình ấm no/Công ơn Đảng thật là to/Ba mươi năm lịch sử Đảng là cả một pho lịch sử bằng vàng”. Từ đó cho đến nay, trong trái tim mỗi cán bộ, đảng viên và người dân Việt Nam, lòng tin, niềm tự hào về Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh luôn phấn đấu, hy sinh vì lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân, của giai cấp vô sản, chứ không vì lợi ích nào khác vẫn tràn đầy, vẹn nguyên.
Trong bối cảnh hiện nay, khi đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu đến 2045 trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao, việc xây dựng, phát huy văn hóa Đảng càng có ý nghĩa chiến lược. Nó không chỉ là giải pháp củng cố niềm tin Nhân dân mà còn là động lực nội sinh, khơi dậy khát vọng phát triển, tạo sự đồng thuận chính trị – xã hội, giúp đất nước vượt qua thách thức và bứt phá.
Từ Hội nghị Trung ương 6 khóa VI vào tháng 3/1989, Đảng ta chính thức dùng khái niệm “phương thức lãnh đạo của Đảng” với cách đặt vấn đề “phương thức lãnh đạo” là khái niệm ở tầm tổng quát và cao hơn các khái niệm phương pháp lãnh đạo, phương pháp công tác, phong cách lãnh đạo… Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII nhấn mạnh yêu cầu đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng theo hướng phát huy dân chủ, thuyết phục, nêu gương thay vì áp đặt.
Tháng 1/2025, tham luận tại Hội thảo khoa học quốc gia “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng văn hóa trong Đảng giai đoạn mới” do Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, NXB Chính trị quốc gia Sự thật và một số cơ quan liên quan tổ chức, GS.TS Đinh Xuân Dũng, nguyên Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật trung ương nhấn mạnh, văn hóa Đảng là yêu cầu khách quan, là mục tiêu phấn đấu của Đảng, là quá trình “văn hóa hóa” toàn bộ hoạt động của Đảng cầm quyền, lãnh đạo và quản lý xã hội, trong quan hệ với Nhân dân, trong nội bộ Đảng và trong phẩm chất của mỗi đảng viên. Từ Chánh cương vắn tắt (1930) đến Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung 2011), mục tiêu tối thượng của Đảng luôn là độc lập, tự do, hạnh phúc của Nhân dân. Đây là điểm hội tụ khiến Nhân dân gắn bó máu thịt với Đảng, văn hóa Đảng là cầu nối giữa Đảng và Nhân dân. Khi ý Đảng hòa với lòng dân thì mọi chủ trương trở thành động lực tự thân thúc đẩy phát triển.
Một trong những minh chứng sinh động nhất cho sự hòa quyện giữa ý Đảng và lòng dân chính là các phong trào xã hội rộng khắp. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, được phát động từ năm 2000, đến nay đã có hơn 90% thôn, bản, tổ dân phố đạt chuẩn văn hóa và trên 80% hộ gia đình được công nhận “Gia đình văn hóa”, theo thống kê của Bộ VH,TT&DL vào năm 2023.
Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” trong gần 30 năm qua đã vận động được hơn 7.000 tỷ đồng Quỹ Đền ơn đáp nghĩa, xây mới và sửa chữa hàng trăm nghìn ngôi nhà tình nghĩa, tặng hàng triệu sổ tiết kiệm cho gia đình chính sách, thương binh, liệt sĩ, theo thống kê của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam năm 2022.
Hội nghị Trung ương 8 khóa VIII đã ban hành Nghị quyết số 42 về tiếp tục nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đặt mục tiêu đến năm 2030 là xóa bỏ hoàn toàn tình trạng nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân bị ảnh hưởng và thiên tai, biến đổi khí hậu và nhất là người có công với cách mạng. Phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước” đã được Thủ tướng Chính phủ phát động ngày 13/4/2024. Ngày 26/8/2025, con số tại Hội nghị tổng kết chương trình và phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” cho thấy trong vòng 1 năm 4 tháng, Ban Chỉ đạo Trung ương, các địa phương đã tiến hành một chiến dịch thần tốc, huy động được trên 24,7 nghìn tỉ đồng (người dân đóng góp và huy động nguồn lực xã hội hóa gần 12,3 nghìn tỉ đồng), hỗ trợ hơn 2,7 triệu ngày công với hơn 454.000 lượt người tham gia… Bên cạnh những thành tựu đó còn là hàng triệu gia đình văn hóa, hàng nghìn khu dân cư kiểu mẫu ra đời, trở thành minh chứng cụ thể cho sức mạnh đồng thuận toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Xây dựng văn hóa trong Đảng chính là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên
Tại Hội thảo khoa học quốc gia “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng văn hóa trong Đảng giai đoạn mới” tháng 1/2025, các đại biểu khẳng định, văn hóa trong Đảng thể hiện ở tính tiền phong, nêu gương, phong cách ứng xử của mỗi cán bộ, đảng viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và lối sống hàng ngày. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”, cán bộ, đảng viên “muốn hướng dẫn Nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”, nhân cách, đạo đức, trí tuệ, sự gương mẫu của cán bộ, đảng viên là những biểu hiện thực tế sinh động, thuyết phục nhất đối với Nhân dân về sự chân chính và năng lực lãnh đạo của Đảng.
Đảng dùng sự gương mẫu để lãnh đạo cách mạng, xem đây là một phương thức lãnh đạo văn minh nhất. Sự hoàn thiện văn hóa trong Đảng thông qua những tấm gương sáng về thực hiện các giá trị văn hóa trong Đảng có ảnh hưởng sâu sắc và rộng lớn đến những giá trị văn hóa của toàn xã hội, của dân tộc.
Các thế hệ đảng viên tiền bối như: Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Trường Chinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp… là những tấm gương mẫu mực về trí tuệ, đạo đức, cống hiến. Họ để lại di sản tinh thần to lớn, khẳng định bản lĩnh của Đảng trong suốt hành trình cách mạng. Ngày nay, lớp đảng viên trẻ đang trở thành động lực đổi mới sáng tạo, dấn thân trong các lĩnh vực khởi nghiệp, chuyển đổi số, bảo vệ môi trường. Các phong trào “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Thanh niên khởi nghiệp”… chính là môi trường để thế hệ trẻ phát huy tinh thần tiên phong, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Đảng viên trẻ và khát vọng đổi mới từ “hành trình số hóa dầu khí” – đó là cụm từ mà Tổng Công ty Thăm dò và Khai thác dầu khí (PVEP) dành khen đảng viên trẻ Chử Xuân Anh. Theo thông tin từ trang website PVEP, là một trong những đảng viên trẻ tiêu biểu được Đoàn Thanh niên Petrovietnam tuyên dương “Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác” năm 2025, Chử Xuân Anh ghi dấu ấn với hình ảnh một kỹ sư trẻ, giàu nhiệt huyết, luôn sẵn sàng đương đầu với thử thách, đổi mới tư duy và hành động, thích ứng với những chuyển đổi không ngừng của ngành dầu khí – năng lượng. Tinh thần đổi mới của Chử Xuân Anh được cụ thể hóa bằng những giải pháp mang tính ứng dụng cao, xuất phát từ chính thực tiễn sản xuất – kinh doanh tại PVEP. Chử Xuân Anh là đồng tác giả của công trình, giải pháp cấp cơ sở có tính ứng dụng cao: “Giải pháp số thông minh hỗ trợ nâng cao hiệu quả báo cáo sản lượng khai thác các dự án dầu khí của PVEP”.
Ngày 22/8/2025, Trung ương Đoàn TNCS HCM tổ chức Hội nghị giao ban các tỉnh, thành Đoàn, Đoàn trực thuộc về việc triển khai các đội hình thanh niên tình nguyện hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Về kết quả triển khai các đội hình thanh niên tình nguyện hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và hoạt động hỗ trợ các xã, phường, đặc khu gắn với biên giới (từ 14/8 – 21/8/2025) ông Nguyễn Kim Quy – Phó Chủ tịch thường trực T.Ư Hội LHTN Việt Nam cho biết, toàn quốc đã triển khai 6.930 đội hình với 54.671 tình nguyện viên, hỗ trợ 3.321 đơn vị hành chính cấp xã và 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh. Các đội hình đã hỗ trợ hơn 394.800 người dân tại các trung tâm hành chính công. Một số tỉnh, thành phố đạt được kết quả ấn tượng như TP Đà Nẵng huy động 105 sinh viên ngành CNTT tại các trường đại học trên địa bàn thành phố về hỗ trợ 44 xã, phường về chuyển đổi số. Tây Ninh triển khai mô hình “Tạo lập cẩm nang thủ tục hành chính để thông tin rộng rãi đến người dân”.
Có thể nói, văn hóa Đảng là nền tảng tinh thần vững chắc, là “linh hồn” của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khi ý Đảng thấm sâu vào lòng dân, khi mỗi đảng viên trở thành tấm gương về đạo đức, trí tuệ, phong cách sống, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc sẽ được nhân lên. Trong giai đoạn mới, phát huy văn hóa Đảng là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân nên rất cần nhân rộng các phong trào văn hóa – xã hội, khuyến khích sáng kiến của thanh niên, đẩy mạnh giáo dục lý tưởng, bồi dưỡng giá trị nhân văn trong từng đảng viên để Đảng thật sự “là đạo đức, là văn minh”, xứng đáng với niềm tin Nhân dân và dẫn dắt dân tộc vươn lên.
Và cũng không được quên rằng, văn hóa Đảng không chỉ kế thừa truyền thống mà còn phải đổi mới. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII yêu cầu kiên quyết chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, coi đây là điều kiện giữ vững niềm tin Nhân dân. Trong thời đại số, cần tận dụng công nghệ để tăng cường minh bạch, tương tác, tiếp nhận ý kiến của dân, đưa hoạt động lãnh đạo ngày càng gần gũi, kịp thời. Có như vậy thì văn hóa Đảng mới không chỉ là mục tiêu, mà còn là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.
(Còn tiếp)
