(LSVN) – Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai. Một trong những đề xuất đáng chú ý là dự thảo sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 236 về giải quyết trạnh chấp đất đai theo hướng bỏ quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp lần 2 của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh và Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Tại Tờ trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, dự thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 236 về giải quyết tranh chấp đất đai theo hướng bỏ quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp lần 2 của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Sau khi Ủy ban nhân dân các cấp giải quyết lần 1 nếu không đồng ý thì một trong các bên tranh chấp sẽ khởi kiện ra cơ quan Tòa án để đề nghị giải quyết theo thủ tục tố tụng hành chính.
Về lý do sửa đổi, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, quy định nêu trên để thể chế nội dung sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18-NQ/TW do Đảng ủy Chính phủ đề xuất được Ban Chấp hành Trung ương thông qua tại Nghị quyết số 69-NQ/TW: “Các tranh chấp đất đai chủ yếu do Tòa án nhân dân giải quyết”.
Việc sửa đổi các Điều 236 Luật Đất đai để đảm bảo cho việc giải quyết tranh chấp đất đai theo nguyên tắc: Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp giải quyết tranh chấp lần đầu. Chuyển thẩm quyền giải quyết tranh chấp lần 02 cho hệ thống cơ quan Tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng hành chính: Việc chuyển thẩm quyền giải quyết tranh chấp lần hai từ cơ quan hành chính sang Tòa án theo thủ tục tố tụng hành chính là hoàn toàn phù hợp với chủ trương cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, bảo đảm nguyên tắc “Tòa án là trung tâm của hoạt động tư pháp”.
Việc giải quyết tranh chấp, đặc biệt là các tranh chấp giữa người dân và Nhà nước, cần được thực hiện bởi một thiết chế độc lập, cụ thể là Tòa án, điều này góp phần thúc đẩy tính minh bạch, công khai, công bằng và hiệu quả trong hoạt động quản lý nhà nước, nhằm giải quyết nhanh và dứt điểm các vụ việc tranh chấp đất đai cũng như tăng cường niềm tin của nhân dân đối với hệ thống pháp luật và tư pháp.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Cụ thể, tại khoản 57 Điều 1 dự thảo Luật đã đề xuất sửa đổi khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai năm 2024 quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai. Theo đó, trường hợp các bên tranh chấp lựa chọn giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:
– Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, tổ chức sử dụng đất được nhà nước giao đất, cho thuê thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã mà hoà giải không thành thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã giải quyết. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã mà các bên tranh chấp không khởi kiện thì quyết định giải quyết tranh chấp của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã huyện có hiệu lực thi hành.
Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã huyện, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
So với quy định hiện hành, dự thảo Luật đã đề xuất bỏ thẩm quyền giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong vụ án giải quyết tranh chấp đất đai của cá nhân, tổ chức hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, tổ chức sử dụng đất được nhà nước giao đất, cho thuê đất.
Hiện nay, khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024 quy định: Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính hoặc khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có hiệu lực thi hành.
– Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thuộc thẩm quyền giao đất, cho thuê đất của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh mà hòa giải không thành thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mà các bên tranh chấp không khởi kiện thì quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có hiệu lực thi hành.
Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
Hiện nay, khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024 quy định, trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mà các bên tranh chấp không khởi kiện hoặc khiếu nại theo quy định tại điểm này thì quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có hiệu lực thi hành.
Trường hợp không đồng ý với quyết định giải quyết thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính hoặc khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Quyết định giải quyết của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường có hiệu lực thi hành.
So với quy định hiện hành, dự thảo Luật đã đề xuất bỏ thẩm quyền giải quyết khiếu nại của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.
