(LSVN) – Theo EVN, điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) tự sản xuất, tự tiêu thụ không chỉ giúp tiết kiệm chi phí điện mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để sử dụng nguồn điện này, Nghị định 58/2025/NĐ-CP ngày 03/03 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Điện lực về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, đã quy định rõ về trình tự thủ tục đăng ký.
Trước thực trạng nhiều chủ đầu tư lắp đặt điện mặt trời mái nhà nhưng không thông báo hoặc không đăng ký với cơ quan quản lý, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã đề nghị bổ sung quy định: Tổ chức, cá nhân lắp đặt điện mặt trời mái nhà để tự dùng nhưng không thông báo hoặc đăng ký với cơ quan quản lý, sẽ bị xử lý theo pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện lực.
Đề xuất này từ EVN ngay lập tức nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Theo đó, câu hỏi đặt ra là nếu lắp điện mặt trời mái nhà chỉ để tự dùng, không đấu nối với hệ thống điện quốc gia, tức không hòa lưới và không bán cho EVN thì cần đăng ký ra sao?
Theo EVN, điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) tự sản xuất, tự tiêu thụ không chỉ giúp tiết kiệm chi phí điện mà còn góp phần bảo vệ môi trường.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Để sử dụng nguồn điện này, Nghị định 58/2025/NĐ-CP ngày 03/03 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Điện lực về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, đã quy định rõ trình tự thủ tục đăng ký.
Theo đó, để lắp đặt điện mặt trời mái nhà không đấu nối với hệ thống điện quốc gia, tổ chức, cá nhân chỉ cần thông báo cho đơn vị điện lực tại địa phương về công suất và địa điểm lắp đặt hệ thống.
Sau đó, đơn vị điện lực sẽ xác nhận rằng họ đã nhận được thông báo. Tổ chức, cá nhân hoàn toàn có quyền tự chủ nguồn điện này.
Với điện mặt trời mái nhà có đấu nối với hệ thống điện quốc gia sẽ có 02 trường hợp
Trường hợp 1: Không có nhu cầu bán điện dư, quy trình đăng ký gồm 04 bước. Trước hết, chủ đầu tư nộp hồ sơ theo mẫu quy định tại Nghị định 58.
Chủ đầu tư nộp hồ sơ theo mẫu quy định tại Nghị định 58/2025/NĐ-CP. Điện lực sẽ kiểm tra, nếu đạt yêu cầu thì cùng chủ đầu tư nghiệm thu hệ thống (nhất là với công suất từ 100kW trở lên). Cuối cùng, hồ sơ được lưu trữ, coi như hoàn tất thủ tục.
Trường hợp 2: Có nhu cầu bán điện dư cho công ty điện lực, quy trình thủ tục gồm 05 bước. Ngoài việc nộp hồ sơ, chủ đầu tư phải phối hợp nghiệm thu hệ thống đo đếm, kết nối dữ liệu từ xa và giám sát điều khiển. Khi đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, hai bên sẽ thương thảo và ký hợp đồng mua bán điện.
Vì sao người dân lắp điện mặt trời mái nhà tự dùng phải đăng ký?
Trao đổi với báo chí, đại diện EVN cho biết, lý do phải thông báo/đăng ký, là nhằm để dễ quản lý, vận hành.
Cũng theo vị đại diện, yêu cầu thông báo hay đăng ký điện mặt trời mái nhà không phải là thủ tục “xin – cho”, mà là điều kiện cần thiết để hệ thống điện quốc gia vận hành ổn định.
Cụ thể, vào những ngày nắng, hộ gia đình sử dụng điện mặt trời, phụ tải trên lưới giảm xuống. Nhưng khi trời nhiều mây hoặc vào ban đêm, nhu cầu lại dồn về điện lưới. Nếu cơ quan quản lý không nắm rõ mức công suất điện mặt trời mà người dân đã lắp đặt, sẽ không tính toán được chính xác phụ tải thực tế.
Nói cách khác, việc đăng ký hay thông báo giúp khôi phục lại bức tranh phụ tải đúng với nhu cầu. Nhờ đó, ngành điện có thể chuẩn bị nguồn cung ổn định trong những thời điểm không có nắng.
Loại hình điện mặt trời có tính bất định rất cao, phụ thuộc lớn vào thời tiết nên nếu phát triển vượt quy hoạch sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cân bằng cung – cầu hệ thống, buộc ngành điện phải duy trì nguồn dự phòng, gây tốn kém không cần thiết.
Ngoài ra, việc lắp đặt tràn lan còn đặt ra thách thức lớn trong vận hành và nâng cấp lưới điện, khi công suất có thể biến động đột ngột, tiềm ẩn rủi ro mất an toàn cho hệ thống.
Ngoài đơn vị điện lực, các tổ chức, cá nhân cũng gửi thông báo đến Sở Công thương, cơ quan quản lý về xây dựng, phòng cháy chữa cháy để được quản lý, theo dõi, hướng dẫn thực hiện.
